Diz ağrısı olan hastalar, genelde sadece menisküs ya da dizlerde sıvı kaybı olduğu için bu ağrıları yaşadıklarını düşünebilirler. Diz ağrısı sadece yaşlılarda görülür bilgisi de yanlıştır. Bu bilgiler asla doğru değildir.

Diz ağrısı, her yaştan insanın yaşayabileceği yaygın bir sağlık sorunudur. Sporculardan masa başı çalışanlara, yaşlılardan gençlere kadar birçok kişiyi etkileyebilir. Günlük hareketlerimizi kısıtlayarak yaşam kalitemizi düşürebilen bu problem, ihmal edilirse kronikleşebilir. Bu yazıda, diz ağrısının en yaygın nedenlerini ele alacağız.

Diz Ağrısının Yaygın Nedenleri

1- Kas Sertliği (Kas Spazmı)

Diz ve bölgesinde kaslar olması gerektiğinden daha fazla sert ve spazm durumundaysa hasta bu durumdan dolayı net olarak ağrı ve hareket açıklık fonksiyonelliğinde azalma (kısıtlı hareket) yaşayabilir. Kas iskelet sisteminde kemikler tahta gibi sert bir yapıdadır, kemikler fiziksel olarak kendi kendine hareket edemez. Kemikler hareket ederken kaslar, kasla kemiği birleştiren ligament bağ dokular, eklemler, kıkırdaklar ve tendonlar kemiğin hareketi için destekçi olurlar.

Kaslar sert (spazm) durumunda olduğunda olması gerektiği gibi açılıp, kapanamaz ve kasılıp, gevşeyemez. Bu durum hastalarda geceleri uyurken, kasların hareketsizliğinden dolayı daha da sertleşmesine sebebiyet verir ve hastalar dizlerinde ki bu problemden dolayı yürürken, merdiven inip çıkarken, koşarken yeterli destek alamaz, sabah kalktıklarında kitlenme olur. Hastaların kas spazmı sebebiyle yaşadıkları ağrıların sonlanması ve gün içerisinde daha rahat hareket edebilmeleri, yaşam kalitelerinin artması için doku ve kas sertliği, spazm durumu ilk müdahale edilmesi gerekilen adım olmalıdır.

2- Kasların Baskı Uyguladığı Sinirler

İnsan anatomisinde şaşkınlık duyulacak, sinir sistemine katkıda bulunan sinir kanalları ve dolaşım sistemine destek veren damarlar bulunur. Bu sinirlerden kasların hareket edebilmesini sağlayan iletiler gelir. Vücudun diz bölgesini, ağrı ve kısıtlılık olarak negatif etkileyecek, tetik noktalarda sinir sıkışmaları var bu sinirlerden diz bölgesinde bulunan kas gruplarına iletiler düzgün sağlanmaz. Bu durum sebebiyle diz bölgesinde ki kaslar aktifliğini azaltır, hastalarda ağrı, güçsüzlük, diz hareketlerinde kısıtlanma görülebilir. Bunu bir televizyon kablosunun bükülüp ekrana iletiyi düzgün sağlayamaması sonucu görüntünün gelmemesi gibi düşünebilirsiniz.

3- Kasların Baskı Uyguladığı Damarlar

İnsan anatomisinde şaşkınlık duyulacak, sinir sistemine katkıda bulunan sinir kanalları ve dolaşım sistemine destek veren damarlar bulunur. Vücudumuzda kalp organımızdan pompalanan kanın ulaştığı bölgeye göre içerisinde ki maddeler değişkenlik gösterir.
Bir bahçe hortumu düşünün, hortumun içerisinden suyun tazzikli şekilde aktığını düşünün, bu hortumu bir noktasından hem alttan hem üstten taşlar sıkıştırırsa ne olur? Taşların sıkıştırdığı yerden su azar azar akmaya başlar. Düşündüğümüz bu hortumu damar, hortumun içerisinden akan suyu kan, hortumu sıkıştıran taşları da kas olarak düşünebilirsiniz. Kaslar damarları bu şekilde sıkıştırır, baskı uygularsa diz bölgesine kan akışımı aktif ve yeterli sağlanılmaz.
Diz bölgesine de kan akışımı aktif ve yeterli şekilde ulaşmazsa o bölgede ki kaslarda, kasla kemiği birleştiren ligament bağ dokularda ağrı, güçsüzlük, kısıtlı hareket görülür.
Kanın içerisinde oksijen de bulunur. Bu durumu bir bitkinin susuz kalarak cansızlaşması gibi düşünebilirsiniz. Kan akışımı da diz bölgesine aktif ve yeterli sağlanılmazsa o bölgede cansızlaşma ve hastalıklar oluşur.

4- Kas, iskelet sistemimizde bir bacak diğerinden kısa olursa hastalar baston gibi hep uzun olan bacağa daha fazla yüklenir. Bu hastanın elinde olan bir durum değil, fiziksel bir problemdir. Hastalar ayakta durduklarında, yürüdüklerinde, merdiven inip çıktıklarında, koştuklarında, bir bacağa hep daha fazla yüklendikleri için diz bölgesi de negatif olarak etkilenir. O bölgede ki dokular, kaslar, kasla kemiği birleştiren bağ dokular, eklemler ve kıkırdaklar bu yükten dolayı yıpranmış olur.

5- Menisküs Yırtıkları

Diz bölgesinde, üst ve alt bacak kemikleri, patella kemiği aralarında, kemiklerin birbirine sürtünmesini engelleyen ve daha kaygan hareket etmesini sağlayan menisküs adında kıkırdak yapı bulunur. Yastık görevi gören menisküsler, sinirlerin diz bölgesinde ki kaslara yeterli ileti sağlayamaması, kan akışımının diz bölgesinde kaslara yeterli ulaşmaması ve bu durumda kasların zayıflamasından dolayı vücudun yükünün diz bölgesinde ki kaslara değil kemiklere binmesiyle, bacak kısalığından dolayı bir dize daha fazla yüklenmeyle, ani hareketlerle, uzun süreli yıpranma sonucuyla zarar görebilir. Menisküs yırtıkları genellikle dizde ağrı, şişlik ve hareket kısıtlılığı ile kendini gösterir.

6- Ön Çapraz Bağ (ACL) Yaralanmaları

Spor yapan kişilerde sıkça görülen ACL yaralanmaları, ani yön değişiklikleri veya darbeler sonucunda meydana gelir. Bu tür bir yaralanmada genellikle dizde boşalma hissi ve şiddetli ağrı ortaya çıkar.

7- Kireçlenme (Osteoartrit)

Diz bölgesinde ki kaslar yeteri kadar güçlü ve aktif olmaz ise vücudun yükü kaslara değil kemiklere biner. Bu durumda kasların görevi azalmış olur. Ayakta dururken ya da hareket ederken kemikler birbirine sürtüne sürtüne kireçlenme oluşur. Yaşla birlikte de diz eklemindeki kıkırdak yapılar aşınabilir. Osteoartrit, dizde sertlik, ağrı ve hareket kısıtlılığına neden olabilir. Bu durum, özellikle sabahları veya uzun süre hareketsiz kalındığında daha belirgin hale gelir.

8- Patellofemoral Ağrı Sendromu (Koşucu Dizi)

Özellikle koşucular ve bisikletçilerde yaygın olan bu durum, diz kapağının altındaki kıkırdak dokusunun aşınması sonucu oluşur. Merdiven çıkarken, çömelirken veya uzun süre oturduktan sonra ağrı hissedilebilir.

9- Tendinit (Tendon İltihaplanması)

Diz çevresindeki tendonların aşırı kullanımı, iltihaplanmaya yol açabilir. Patellar tendinit, özellikle sporcularda sık görülen bir durumdur ve genellikle zıplama gibi tekrarlayan hareketlerden kaynaklanır.

Diz ağrılarında hastalara holistik (bütüncül) bakışla değerlendirme yapmak iyileşme oranında ki başarıyı arttırır.

• Ramazan Burak Sezen